Altın ithalatına konulan kota yüzünden ihracatın durma noktasına geldiğini belirten Mücevher İhracatçıları Birliği (MİB) İdare Heyeti Lideri Burak Yakın, elinde altın tutan bankaların kiloda 1750 dolar fazla para isteyerek fırsatçılık yaptığını anlattı.
Son 19 ayda işlenmemiş altın ithalatı 40 milyar dolara dayanınca Hazine ve Maliye Bakanlığı aldığı bir dizi kararla evvel mücevher ithalatında vergiyi artırdı akabinde işlenmemiş altın ithalatına kota koydu. Mücevher ithalatına getirilen ek verginin yerli üretici açısından yararlı olduğu belirtilirken bölüm ise altına getirilen kotadan rahatsız. Evvelki akşam bir küme gazeteci ile sohbet toplantısında bir ortaya gelen Mücevher İhracatçıları Birliği (MİB) Lideri Burak Yakın, “İhracatçıyı güç durumda bırakmayacağız dediler fakat bir kota koydular 12 ton. Onu da ihracatçının getirdiği yüzdeye nazaran yaptılar. Şu anda ihracat durmuş vaziyette. Bankaların elinde altın var ve fırsatçılık yapıyorlar. Kiloda 1750 dolar fazla para ödüyoruz. Dünyada 65 bin dolarken bizde 67 bin dolar olması hak mı? Bu altın ihracatçısı senin her zamanki müşterin! Bir kilo altında aslında personellik 2 bin ile 5 bin dolar ortasında değişiyor. Bu üreticinin çalışan masrafı başta olmak üzere birçok masrafı var. Altını o fiyattan alırsa.. Kimileri kapatma noktasına geldi.” dedi.
HAFİZE LİDER İLE GÖRÜŞECEK
Aydınlık’tan Recep Erçin’in haberine nazaran seçimlerden evvel yaşanan belirsizlik yüzünden halkın altın talebinin yükseldiğini ve yastık altına kayış olduğunu anımsatan Lider Yakın, “Seçimden sonra olağanlaşmaya başlamıştı. Her şey olağana dönerken ithalat azalırken kota geldi. Aslında üç ay durmuştuk artık yeniden durduk. ABD’deki son gittiğimiz fuarda aldığımız siparişler iptal oluyor. Yastık altı altını kim takip ediyorsa ihracatçıyı bundan net bir formda ayırmak lazım. Şahap Kavcıoğlu periyodunda ihracatçıya özel kota verilecekti. Bu sayede üretici ihracatçı dünya standartlarında altın alacaktı. Merkez Bankası Lideri Hafize Gaye Erkan’a da aradı kendisine anlattık, teşekkür ediyoruz. Bu ayın 25’ine gün verdi. Fakat 25’i bizim için geç bir tarih. Daha öncesinde görüşmeyi talep edeceğiz.” diye konuştu.
GELEN ALTININ BİRDEN FAZLA İHRAÇ EDİLİYOR
Altında daima ithalat tarafına bakıldığını halbuki ihracatın görünenden daha yüksek olduğuna işaret eden Burak Yakın, şu bilgileri paylaştı: “Bakan yardımcılarına da anlattık. Bizim toplamda 16-17 milyar dolar da ihracatımız var. Kredi kartlarından yapılan mücevher harcaması hizmete yazılıyor. Meğer o da ihracat. TÜİK bilgilerinde ihracatımız 10 milyar dolar. Kiloda 100 bin dolar katma paha yaratan bir öteki dal yok. Bijuteri ihracatında yüzde 50 artış var. Ülke bu istikamette ileri gidiyordu fakat bir kota geldi ve kapılar kapanıyor. Son iki yılda 400 ton altın girmiş. 250 tona yakın ihracat yapmışız. Rafineriler de altın topluyor bunlar Merkez Bankası’nda park ediyor. Üretimden ihracatta dünyada birinciliğe gidiyorduk. Dahilde Sürece Rejimi (DİR) var fakat benim toptancımı kapsamıyor. ABD, Çin, Kazanistan ve Suudi Arabistan’dan DİR ile altın ithal edilemiyor. Bu ülkeler ihracat pazarımız. Meksikalılar geldi. Bizdeki örneği gördü. Orada Kuyumcukent üzere bir yapı kurmaya çalışacaklar. Bu kurallarda ABD pazarı Meksika’ya geçer. Hindistan bizden gelecek mücevher makinelerinde ithalat vergisini kaldırmak istiyor. Zira bizim teknolojimizi kopyalamak istiyor. Türk makineciler buraya gelsin diyorlar. Bu ülkelerin hükümetleri çok taktik vergisel düzenlemeler yapıyor.”
DİR ORANI ARTTIKÇA ÜLKE KAZANIR
Göreve geldiklerinde yüzde 34.7 olan DİR kapsamındaki ihracatı birinci sene yüzde 42.6’ya, bu yıl prestijiyle da yüzde 52.7’ye çıkardıklarını anlatan MİB Lideri Burak Yakın, “Ayhan beyefendi (Ayhan Güner iki periyot evvelki MİB Başkanı) devrinde oran yüzde 61 idi. Bunu tekrar bu düzeye hatta yüzde 75’lere yanlışsız gidebilir. Değerli olan katma bedel ve üretime dayalı ihracattır. DİR ile yapılan ihracatta katma kıymet ülkeye kalıyor; mücevherde kiloda 50 ile 100 bin dolar, altında 2 ile 5 bin dolar. 900 olan ihracatçı sayısı 1321’e yükseldi.” sözlerini kullandı.
Sektöre Kapalıçarşı’da çay bardağı taşıyarak başladığını anlatan Yakın, “Çıraktan en âlâ anlayan şahısımdır. İşten hiç kaytarmadım. 38 sene evvel başladığım işte motamot devam ediyorum. Bizim dalın eli açıktır. Bir çırak aylık 15-20 bin lira para alır.”
Yakın ayrıyeten, İstanbul’dan sonra en kıymetli altın sürece merkezlerinden biri olan Kahramanmaraş’taki atölyeleri ayağa kaldırmak için bir çalışma yürüttüklerini de söyledi.
İLAVE VERGİLER NEDEN KONMUYOR
MİB Lideri Burak Yakın’ın aktardığına nazaran altın kotasının da kazananı bankalar oluyor. Faiz indirim sürecinde bankalar rekor kârlar yazdılar. Kur Muhafazalı Mevduat sayesinde banka bilançoları gelir yazdı. Döviz kurunda makas oluştuğu devirde de bankalar yarar sağladılar. Kredi verirken teminat ve çeşitli komite ve dahi masraf kesen bankalar buradan da gelir elde ediyorlar. Bu sayede bankacılık dalının net kârı Ocak-Haziran 2023 devrinde ise 250.1 milyar TL oldu. Bankalar geçen sene 433 milyar TL’den fazla net kâr yazdı.
Avrupa’da faizlerin artmasıyla birlikte artan banka çıkarlarını vergilendirmek isteyen hükümetler bankaların yararlarına ek vergi koymaya başladı. İtalyan hükümeti geçen hafta yüksek banka karlarına vergi koyacağını duyurdu. İspanya, Çekya, Macaristan ve Letonya da bankalara ek vergi konusunda çalışıyor. İngiltere’de de sivil toplum kuruluşları bankalara ek vergi konması daveti yapıyor. Türkiye’de ise finansal kurumlar için kurumlar vergisi oranı yüzde 30’e çıkarılmıştı. Halbuki bu oran yüksek karların yazıldığı devirlerde yüzde 35-40’a kadar çekilebilir.
